Wetenschappers voorspellen: we gaan nog vier ongewoon warme jaren tegemoet. Hoe komt de melkveehouder aan genoeg ruwvoer, kan hij zich op de droogte voorbereiden? Vruchtbare Kringloop in gesprek met bodemdeskundige Nick van Eekeren van het Louis Bolk Instituut en Gerjan Hilhorst van melkveeproefbedrijf De Marke in Hengelo (Gelderland).

Gerjan Hilhorst van melkveeproefbedrijf De Marke in Hengelo (Gelderland) vindt dat voorbereiding begint met risico’s in kaart brengen. “Een handig instrument is bijvoorbeeld de Bedrijfswaterwijzer, die de risico’s van verliezen naar grond- en oppervlaktewater in beeld brengt. De waterwijzer gaat in op zowel de kwantiteit als kwaliteit van water op een melkveebedrijf. (lees meer over de Bedrijfswaterwijzer) ”

Organische stof
Hilhorst: “De Marke bijvoorbeeld bevindt zich op zeer droogtegevoelige grond. In een droge periode doen we veel om het beschikbare water zo goed mogelijk te benutten voor onze ruwvoerproductie.” Belangrijkste onderdeel is het behoud en beheer van organische stof in de bodem, daardoor kunnen gewassen zich beter wortelen en kan er meer vocht en mineralen worden vastgehouden.

Door wisselbouw met gras en mais verdeelt De Marke de organische stof zo goed mogelijk over de percelen. “Gras voedt de bodem met organische stof, mais onttrekt juist organische stof. Maar mais heeft voor de groei minder vocht nodig dan gras. Door meer mais te telen daalt de vochtbehoefte en is ook minder beregening nodig.”

Bodemkwaliteit
Bodemdeskundige Nick van Eekeren (onderzoek bij het Louis Bolk Instituut) onderstreept het belang van de bodemkwaliteit. Hij legt uit dat de bodemkwaliteit uit 6 elementen bestaat, namelijk waterhuishouding, organische stof, bodemstructuur, bodemleven, bodembeworteling, bodemchemie. “Al die 6 elementen zijn afhankelijk van elkaar en belangrijk voor de bodem.”

Volgens de onderzoeker is het per grondsoort verschillend waar een agrariër aandacht aan moet besteden. “Bij droogte zoals deze is het belangrijk dat de grond water goed vasthoudt en dat het gewas dieper kan wortelen. Kies binnen de gebruiksmogelijkheden voor graslandsoorten die diep kunnen wortelen zoals rietzwenkgras, rode klaver of smalle Weegbree”

Hilhorst vult aan: Na mais een goed vanggewas zaaien, zoals Italiaans raaigras of rogge. Teel het vanggewas als een groenbemester. Rode klaver door het gras zaaien verbetert ook de bodemstructuur.

Het is echter situatie- en plaats afhankelijk, geeft Van Eekeren toe, wat een boer moet doen om zich te weren tegen de droogte. “Agrariërs zullen zich meer moeten verdiepen in de bodem. Eén bodemmaatregel lost een neerslagtekort van 300 mm niet op.”

Nick van Eekeren schreef mee aan de brochure ‘Bufferboeren, productieve maatregelen voor meer droogtetolerantie’ waarin veel informatie staat.